آلبرت لاسکو باراباشی

آلبرت-لاسلو باراباشی (Albert-László Barabási) فیزیک‌دان مجارستانی-آمریکایی و از پیشگامان علم شبکه است که به‌خاطر کشف شبکه‌های بدون مقیاس (scale-free networks) و مدل باراباشی-آلبرت در سال ۱۹۹۹ شهرت جهانی یافت. این مدل توضیح می‌دهد که چگونه شبکه‌های پیچیده‌ای مانند اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و سیستم‌های زیستی به‌طور طبیعی ساختاری با گره‌های بسیار متصل (hubs) پیدا می‌کنند.​ باراباشی در ۳۰ مارس ۱۹۶۷ در کاریتسا، ترانسیلوانیای رومانی، در خانواده‌ای مجارستانی‌تبار متولد شد. پدرش مورخ و نویسنده و مادرش معلم ادبیات بود. او در دبیرستان در المپیادهای فیزیک موفق بود و تحصیلات دانشگاهی خود را در فیزیک و مهندسی در دانشگاه بخارست آغاز کرد. پس از مهاجرت به مجارستان در سال ۱۹۸۹، مدرک کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه اتوش لوراند (Eötvös Loránd University) دریافت کرد و سپس دکترای خود را در فیزیک از دانشگاه بوستون در سال ۱۹۹۴ به‌دست آورد. باراباشی در حال حاضر استاد برجسته دانشگاه نورث‌ایسترن (Northeastern University) و مدیر مرکز پژوهش‌های شبکه‌های پیچیده (Center for Complex Network Research) است. او همچنین در دانشکده پزشکی هاروارد و دانشگاه اروپای مرکزی (Central European University) نیز فعالیت دارد. او بنیان‌گذار علم پزشکی شبکه‌ای (Network Medicine) است که با استفاده از تحلیل شبکه‌ها به بررسی بیماری‌ها و درمان آن‌ها می‌پردازد. از دیگر دستاوردهای او می‌توان به معرفی مفهوم "قابلیت کنترل شبکه" (Network Controllability) اشاره کرد. باراباشی نویسنده چندین کتاب مهم در حوزه علم شبکه است، از جمله:​ "علم شبکه" (Network Science): کتابی جامع و مرجع در زمینه نظریه شبکه‌ها که به‌صورت رایگان در networksciencebook.com در دسترس است.​ "فرمول: قوانین جهانی موفقیت" (The Formula: The Universal Laws of Success): در این کتاب، باراباشی با استفاده از علم شبکه به بررسی عوامل موفقیت در حوزه‌های مختلف می‌پردازد.​ "انفجارها: الگوی پنهان در پشت هر کاری که انجام می‌دهیم" (Bursts: The Hidden Pattern Behind Everything We Do): تحلیلی بر رفتارهای انسانی و الگوهای زمانی آن‌ها.​ باراباشی به‌خاطر دستاوردهای علمی خود جوایز متعددی دریافت کرده است، از جمله:​ جایزه گوتنبرگ لیزه مایتنر (Gothenburg Lise Meitner Award) در سال ۲۰۲۴​ جایزه لیلیِنفلد انجمن فیزیک آمریکا (APS Lilienfeld Prize) در سال ۲۰۲۳​ جایزه فیزیک آماری و غیرخطی انجمن فیزیک اروپا (EPS Statistical and Nonlinear Physics Prize) در سال ۲۰۲۱​ جایزه لاگرانژ (Lagrange Prize) در سال ۲۰۱۱​ جایزه C&C شرکت NEC ژاپن در سال ۲۰۰۸ ​