کتاب اقوام جنوب ایران گذار از بحران و فروپاشی حکومت قاجار (2)

بنا بود مجموعه حاضر با عنوان «شرایط سیاسی و اجتماعی قبایل جنوب ایران در آستانۀ انقلاب مشروطیت تا انقراض قاجاریه (قشقایی، خمسه، عرب و بختیاری» چاپ شود، اما به جهت طولانی بودن عنوان و برخی دلایل دیگر چنین شد.

در چرخشی راهبردی، بریتانیا به تقویت دولت مرکزی برای ایستادگی در برابر شوروی و حفظ منافع خود پرداخت. حاصل، ایجاد ارتشی قوی بود. ... ارتش و بریتانیا برای سرکوب ایلات همراه شدند، امری که در راستای قرارداد 1919 بود. طرفه آن‌که شوروی نیز به دام دفاع از حکومت قزاقان افتاد.

انقلاب مشروطیت به دیکتاتوری نظامی انجامید. زمینه‌ساز این امر، نبود امنیت بود، به‌طوری‌که مردم حاضر بودند به بهای آزادی، امنیت برقرار شود. نکته شباهت این مقطع تاریخی با دوره‌های تاریخی دیگر است که منجر به بروز شخصیت‌هایی چون رضاخان شد. همواره امکان مواجهه با چنین دوگانه و انتخاب ناگزیر هست. شناخت این شرایط برای اجتناب از غلطیدن به چنین دامی، ضروری است.

«از نظر رضاخان وجود قبایل شرم‌آور بود و منظرۀ شتر و چادر و لباس عشایری او را برمی‌آشفت...