کتاب ایرانی که من شناخته‌ام اثربازیل نیکیتین

کتاب «ایرانی که من شناخته‌ام» نوشته موسیو ب. نیکیتین، شامل ۳۲۵ صفحه است و مطالب جالبی از دوران آغاز مشروطه در ایران تا استعفای رضاشاه را در بر می‌گیرد. این شرق‌شناس برجسته که مدتی را در ایران سپری کرده، تجربیات شخصی خود را از زندگی در ایران در این کتاب روایت کرده است. نیکیتین در این اثر، مانند یک جامعه‌شناس ماهر، وضعیت اجتماعی ایران در مناطق مختلف را بررسی و تحلیل کرده و همچنین راه‌حل‌هایی برای مشکلات اجتماعی کشور ارائه می‌دهد.

کتاب ایرانی که من شناخته‌ام از منابع مهم برای شناخت ایران از نگاه خارجیان است و حاصل سال‌ها اقامت و پژوهش نیکیتین در ایران می‌باشد. این کتاب ترکیبی از مشاهدات شخصی، تحلیل‌های تاریخی و مردم شناسی است و بیشتر درباره ایران در نیمه اول قرن بیستم از دوران آغاز مشروطه تا استعفای رضا شاه می‌باشد. 

این کتاب که به زبان فرانسوی نوشته شده فقط یک سفرنامه یا خاطرات سیاسی نیست بلکه آینه‌ای است که تصویری صادقانه از ایران و مردم ایران را نشان می‌دهد.آن حاصل دیدگاه یک ناظر خارجی است که بدون تعصب ایران را تحلیل کرده  و زندگی واقعی مردم را توصیف می‌کند. نیکیتین در آن به بررسی روحیات ایرانیان، فرهنگ‌های آنها مانند مهمان نوازی وتعاملات اجتماعی می‌پردازد و جشن‌ها و مراسم‌های مذهبی و سایر عناصر فرهنگی را نشان می‌دهد. او از تاثیر شاعران بزرگی مانند حافظ و سعدی سخن می‌گوید و به زیبایی‌های زبان فارسی و اثر آن در شکل دهی هویت ایرانی اشاره می‌کند.  همچنین تحولات ایران در دوران قاجار و پهلوی را بررسی می‌کند و به چالش‌های مدرنیزاسیون و تقابل سنت و تجدد می‌پردازد. همچنین تحلیل‌های جالبی درباره روابط تاریخی ایران و روسیه ارائه می‌دهد. این کتاب ترکیبی از مشاهدات عینی و تحلیل‌های علمی است. نیکیتین در این کتاب به زندگی روزمره مردم توجه ویژه‌ای دارد و برخلاف سیاحان غربی که گاه نگاه کلیشه‌ای به ایران داشتند، تصویری واقع گرایانه ارائه می‌دهد.

بازیل نیکیتین یک شرق شناس و دیپلمات روسی بود که آثار ارزشمندی در حوزه مطالعات ایران شناسی به میراث گذاشته است. اوعلاقه ویژه‌ای به فرهنگ، تاریخ،  آداب و رسوم و روحیات مردم ایران داشت و تصویری جامع و عمیق از این موضوعات را ارائه می‌دهد. او در سال ۱۸۸۵ در یک خانواده فرهیخته روسی به دنیا آمد و در رشته‌های زبانشناسی شرقی و تاریخ تحصیل کرد. در سال‌های ۱۹۱۴ تا ۱۹۲۱ به عنوان دیپلمات روسیه در ایران خدمت کرد و پس از انقلاب اکتبر ۱۹۱۷ بولشویکی روسیه در ایران ماند و به پژوهش‌های مردم شناسی ایران شناسی پرداخت. او در سال ۱۹۶۰ در فرانسه درگذشت و آثار ارزشمندی را به جای گذاشت. 

یکی از ویژگی‌های مهم این کتاب نگاه بی طرفانه نویسنده و توجه به نقاط قوت و چالش‌ها است. در این کتاب هم به نقاط قوتی مانند مهمان نوازی ادبیات غنی پرداخته می‌شود و هم چالش‌هایی مانند تضاد سنت و مدرنیته بیان می‌گردد.