بیع الخیار از منظر فقه و اقتصاد

امروزه بازارهای مالی و بانک ها نقش مهمی در اقتصاد کشورها دارند. این نقش به حدی است که تصور اقتصاد بدون این دو در روزگار ما مشکل است.

از یک دهه پیش نیز اندیشمندان مسلمان برای طراحی ابزارهای مالی اسلامی و حذف ربا از بازارهای مالی مطالعات گسترده ای را درباره عقود اسلامی آغاز کردند و تا کنون توانسته اند ابزارهای جدیدی که مبتنی بر فقه معاملات اسلامی است را جایگزین ابزارهای ربوی نمایند.

در کتاب بیع الخیار از منظر فقه و اقتصاد نیز به بررسی فقهی یکی از عقود اسلامی یعنی بیع الخیار و کاربرد آن در اقتصاد پرداخته شده است. مسائل اصلی در این کتاب عبارتند از:

1. بیع الخیار و ملحقات آن از نظر فقهی چه حکمی دارد؟

2. کاربرد بیع الخیار در اقتصاد چیست؟

فرضیات تحقیق به تناسب دو مسئله فوق عبارتند از:

1. بیع الخیار و ملحقات آن از نظر فقهی صحیح است و حیله ربا نیست.

2. بیع الخیار در بانکداری و بازارهای مالی نقد و مشتقه کاربرد خوبی دارد.

برای اثبات دو فرضیه فوق دو بخش در نظر گرفته شده است. بخش اول در چهار فصل مفهوم بیع الخیار و پیشینه آن در فقه شیعه و مذاهب اهل تسنن، ماهیت و ادله بیع الخیار، اقسام و احکام آن را مورد بحث قرار می دهد. بخش دوم در سه فصل به کاربرد بیع الخیار در بانکداری، بازارهای مالی نقد و بازارهای مشتقه می پردازد.

روش تحقیق در بخش اول از جهت گردآوری مدارک کتابخانه ای و از جهت کیفیت استدلال اجتهادی است. در بخش دوم برای دستیابی به کاربرد مناسب بیع الخیار در بانکداری و بازارهای مالی نقش و وظایف و ساز و کار هریک از این دو مورد مطالعه قرار گرفته و سپس با توجه به ویژگی های بیع الخیار کاربرد مناسب کشف و معرفی شده است.