کتاب سوگلي ناصرالدين شاه

همه می دانند که ناصرالدین شاه زن های زیادی از هر قبیل داشت و مقام این زن ها هر کدام به مناسبت شان و مقام و محبوبیتی که نزد شاه داشتند با یکدیگر تفاوت داشت. خانمهایی که سوگلی حرم شناخته شده و بیش از همه مورد محبوبیت شاه بودند. عده معدودی بیش نبودند و تمام اهل دربار آنها را شناخته و به شان مرتبت آنها پی برده بودند.

این خانمهای سوگلی هر یک برای خود دربار کوچکی داشتند که به وسیله خواجه ها و غلام بچگان و کنیزان حکمران می کردند و حدود حکومت آنها به داخل قصر خودشان محدود نمی شد بلکه در بسیاری از موارد به امور خارج هم دخالت می کردند ؛ به این طریق که نزد شاه شفاعت و وساطت ها می نمودند و شاه به اقتضای مواقع ، شفاعتها و خواهش های آنها را می پذیرفت ، ولی اینها هیچوقت در امور مهم کشوری حق مداخله و شفاعت نداشتند و هیچگاه شاه اجازه نمی داد که در امور مربوط به سیاست کشوری کوچکترین مداخله ای از طرف یکی از ملکه های درباری هر قدر هم وجودش عزیز و گرانبها باشد بعمل آید.