کتاب شبح شاه لئوپولد

کتاب «شبح شاه لئوپولد؛ روایت آزمندی، قساوت، وحشت و قهرمانی در آفریقای مستعمراتی» نوشته آدام هاکس چایلد، یک پژوهش تکان‌دهنده است که تاریک‌ترین جنبه‌های استعمار کنگو تحت حکمرانی لئوپولد دوم، پادشاه بلژیک، را آشکار می‌کند. هاکس چایلد، روزنامه‌نگار و مورخ برجسته، با روایتی مستند و جذاب، جنایات سیستماتیک صورت‌گرفته در کنگو را که تحت پوشش «تمدن‌سازی» صورت می‌گرفت، افشا می‌کند. او در این کتاب به مقاومت‌های قهرمانانه کسانی که در برابر این وحشت ایستادند، اشاره دارد و نقش این افراد را در مبارزه علیه سیستم استثمارگرانه برجسته می‌کند.

در کتاب، هاکس چایلد نشان می‌دهد که چگونه لئوپولد دوم با استفاده از تبلیغات فریبنده و دیپلماسی حیله‌گرانه، کنگو را به‌عنوان «املاک شخصی» خود تصاحب کرد. طی سه دهه، میلیون‌ها نفر در کنگو از طریق بیگاری، قطع عضو و کشتارهای دسته‌جمعی به قتل رسیدند. هاکس چایلد با استناد به اسناد محرمانه، نامه‌ها و خاطرات شاهدان، تصویری هولناک از سیستم استثماری ترسیم می‌کند که در آن سربازان برای اثبات مصرف گلوله دستان قربانیان را قطع می‌کردند و روستاها مجبور به تولید لاستیک طبیعی برای تأمین ثروت شاه می‌شدند.

اما این روایت تنها به شرح جنایات محدود نمی‌شود. کتاب همچنین داستان افرادی را روایت می‌کند که علیه این ظلم‌ها شوریدند. ادموند دن مورل، کارمند ساده‌ای که از طریق کشف تخلفات مالی، به یکی از مخالفان سرسخت لئوپولد تبدیل شد؛ جورج واشنگتن ویلیامز، حقوقدان سیاهپوست آمریکایی که نخستین صدای اعتراض جهانی را بلند کرد؛ و ویلیام شپرد، مبلغ مذهبی که جنایات را مستند کرد. هاکس چایلد با زنده‌کردن این شخصیت‌های فراموش‌شده، تضادی آشکار میان شر مطلق و شجاعت اخلاقی ایجاد می‌کند.

نثر کتاب، ترکیبی از جزئیات دقیق تاریخی و روایتی انسانی است که خواننده را به عمق این فاجعه می‌برد. نویسنده با استفاده از اسناد آرشیوی از بلژیک، کنگو و اروپا، اما بدون غرق شدن در جزئیات، به سرنوشت افراد- هم قربانیان و هم عاملان- توجه می‌کند و خواننده را به تفکر وامی‌دارد: چگونه جوامع متمدن توانستند این جنایات را نادیده بگیرند؟ چگونه رسانه‌ها و کلیساهای اروپا برای سال‌ها سکوت کردند؟ یکی از جنبه‌های تأمل‌برانگیز کتاب، بررسی شیوه‌های تبلیغاتی است که لئوپولد برای پوشاندن جنایاتش به کار برد. او با استخدام روزنامه‌نگاران و انتشار تصاویر ساختگی از «مأموریت‌های انسان‌دوستانه»، افکار عمومی را فریب داد.

هاکس چایلد همچنین به میراث این استعمار پرداخته است و نشان می‌دهد چگونه ثروت غارت‌شده باعث پیشرفت صنعتی بلژیک شد و خشونت‌های سیستماتیک، بنیان‌های اجتماعی کنگو را نابود کرد. او با اشاره به دیکتاتوری‌های پسااستعماری و جنگ‌های داخلی، بیان می‌کند که زخم‌های گذشته هیچ‌گاه التیام نیافته‌اند.

«شبح شاه لئوپولد» بیش از یک کتاب تاریخی است؛ این اثر روایتی اخلاقی از ظرفیت انسان برای هر دو جنبه بیرحمی و مقاومت است. آدام هاکس چایلد بدون قضاوت شخصی، خواننده را با پرسش‌های بنیادین رها می‌کند: چه کسی مسئول است؟ چگونه حافظه جمعی جنایات را به فراموشی می‌سپارد؟ و چه زمانی وجدان جهانی بیدار خواهد شد؟

این کتاب ، در پنجره هم اکنون در دسترس شماست

پنجره بازار جامع آنلاین خرید و فروش کتاب