کتاب نقش غرب در پیدایش و گسترش اختلافات مرزی

با توجه به این که روند استعمار در دوران جدید، ادامه سیر تکاملی آن در قرون قبل است برای درک این روند، شناخت آن سیر تکاملی ضروری به نظر می رسد و بنابراین کتاب مذکور در راستای شناخت علمی تحرکات استعماری در عرصه پیدایش و گسترش اختلافات مرزی نوشته شده است.

این کتاب پس از پیشگفتار و مقدمه از پنج فصل کلی با عناوین “تعاریف و کلیات“، “اکتشافات جغرافیایی و آغاز استعمارگری اروپائیان”، “اختلافات ارضی و مرزی در خاورمیانه”، “اختلافات ارضی و مرزی در آفریقا”، و اختلافات ارضی و مرزی در آمریکای لاتین” تشکیل شده که هر یک از این فصول از بخش هایی جزئی تر به شرح زیر تشکیل شده اند:

فصل اول: تعاریف و کلیات

بخش اول: واژه استعمار – امپریالیسم : 1) واژه استعمار؛ 2) واژه امپریالیسم؛ 3) عصر امپریالیسم؛ 4) انگیزه ها و اغراض. بخش دوم: عملکرد استعمار در کشورهای تحت سلطه؛ بخش سوم: مرزهای سیاسی بین المللی :1) تاریخچه خطوط مرزی؛ 2) انواع مرزها؛ 3) نرزها و پیچیدگی های آنها؛ 4) ایجاد درگیری های منطقه ای و اختلافات مرزی.

فصل دوم: اکتشافات جغرافیایی و آغاز استعمارگری اروپائیان

بخش اول: امپراتوری پرتغال؛ بخش دوم: امپراتوری اسپانیا؛ بخش سوم: امپراتوری هلند؛ بخش چهارم: امپراتوری فرانسه؛ بخش پنجم: امپراتوری انگلیس؛ بخش ششم: امپراتوری روس؛ بخش هفتم: امپراتوری آلمان.

فصل سوم: اختلافات ارضی و مرزی در خاورمیانه

بخش اول: واژه خاورمیانه؛ بخش دوم: دوران امپریالیسم (موقعیت سیاسی و استراتژیکی خاورمیانه و نحوه تشکیل دولت توسط استعمارگران)؛ بخش سوم : نحوه پیدایش شیخ نشین های خلیج فارس و اختلافات ارضی و مرزی. 1) نحوه پیدایش شیخ نیشن های خلیج فارس؛ 2) نحوه تشکیل مرز و بررسی اختلافات ارضی و مرزی بین شیخ نشین ها؛ 3) جزایر ایرانی تنب و ابوموسی.

بخش چهارم: اختلافات ارضی و مرزی ایران : 1) انگلستان و تعیین سرحدات شرقی و جنوبی ایران ؛ 2) روسیه و تعیین مرزهای شمالی و شمال غربی ایران؛ 3) تعیین سرحدات ایران و عثمانی.

فصل چهارم: اختلافات ارضی و مرزی در آفریقا

بخش اول: اروپا و عقب ماندگی آفریقا؛ بخش دوم: حاکمیت های سیاسی آفریقا قبل از تسلط اروپائیان؛ بخش سوم: تسلط اروپائیان و تقسیم بندی های هندسی؛ بخش چهارم: مرزهای مصنوعی و درگیری های منطقه ای؛  بخش پنجم: تسلط اسپانیا بر صحرای غربی :  1) مرحله اول تجاوز به سرزمین صحرا؛ 2) نرحله دوم مرحله تجدید نظر؛ 3) مرحله سوم مرحله سازش و مانورهای سیاسی 1975 – 1970 میلادی.

فصل پنجم: اختلافات ارضی و مرزی در آمریکای لاتین

بخش اول: آمریکای لاتین قبل از ورود استعمارگران؛ بخش دوم: نحوه کشف و عملکرد استعمار در آمریکای لاتین؛ بخش سوم: تشکیل دولت های مدرن در آمریکای لاتین؛ بخش چهارم: ایالات متحده آمریکا و تسلط بر آمریکای لاتین؛ بخش پنجم: اختلافات ارضی و مرزی در آمریکای لاتین.

 در پایان این کتاب و پس از نتیجه گیری، در بخش منابع و ماخذ، منابع فارسی، منابع خارجی، مقالات، فرهنگ ها و دایره المعارف های فارسی، فرهنگ ها و دایره المعارف های خارجی و نهایتا فهرست اعلام قابل دستیابی است.