کتاب مناظره شاه میلیندا

میلیندا پاشنا یکی از کتاب‎های مهم در ادبیات باستانی محسوب می‎شود. شواهد تاریخی نشان می‎دهد که این کتاب احتمالاً بین صدۀ قبل از میلاد و صدۀ پس‎ از آن تدوین شده است و شامل مناظره‌ای است بین پادشاه یونانی عصر باکتریتان به نام شاه میلیندا و یک فرد روشن‎ضمیر به نام ناگاسنا که به پرسش‎های شاه پاسخ می‎دهد. سبک این مناظره شباهت زیادی به یک گفت‌وگوی افلاطونی دارد، ناگاسنا نقش سقراط را بازی می‌کند و با دیدگاه و منطق قوی و تشبیه‌های مناسب بر شاه میلیندا غلبه می‌کند. در مقدّمۀ این کتاب چنین ذکر شده است که سؤال و جواب‎هایی که در این کتاب است پاسخی است برای یک ذهنیت غربی که آشنایی چندانی با مکاتب شرقی ندارد.

مقدّمۀ این کتاب فضای تاریخی و شرایط آن دوران را بازگو می کند. در آن دوران دو تمدّن بزرگ یونانی و هند، که در دوران امپراطوری آشوکا وجود داشته است، شرح داده می‎شود. برای آشنایی خوانندگان با فضای تاریخی آن دوران، مترجم به شرح مفصّل‎تری از تاریخ آن دوران پرداخته است؛ زیرا تصوّر بر این است که شناخت اندیشه‎هایی که در یک دوران تاریخی شکل گرفته است نیاز به شناخت  غنی‎تری دارد و می‎توان از فضای غالب در آن دوران شناخت وسیع‎تری به دست آورد.