سخن گفتن از خدا

ما در متون مقدّس دینی و نیز در زبان متدیّنان با گزاره های دینی متنوعی مواجه می شویم: گزاره های تاریخی، اخلاقی، طبیعی و … از میان همه این گزاره ها، «گزاره های درباره خدا» ویژگی های خاصی دارند که از جمله آن ها می توان به «ابهام های معناشناختی» خاص این نوع از گزاره ها اشاره نمود.

ما به هنگام سخن گفتن از خدا، به طور معمول، از طریق بیان اوصاف خداوند به سخن گفتن درباره او می پردازیم. بنابراین برای فهم درست معنای این نوع گزاره ها، ما چاره ای جز تحلیل معناشناختی اوصاف الاهی نداریم.

پرسش اصلی در بحث سخن گفتن از خدا این است که:«چگونه می توان از طریق زبان محدود بشری درباره موجود نامحدود و متعالی سخن گفت؟» ما می توانیم این پرسش را به دو پرسش زیر تحلیل نماییم:

1. آیا سخن گفتن از خدا، در قالب مفاهیم رایج در زبان طبیعی، معنادار است؟

2. بر فرض معناداری، این معنا چه رابطه و نسبتی با معنای عادی در زبان طبیعی دارد؛ به عبارت دیگر، چگونه می توان از طریق معنای طبیعی به این معنای کلامی منتقل شد؟

کتاب سخن گفتن از خدا به بررسی پاسخ های مختلفی که از سوی متفکران مختلف در طول قرون و اعصار مطرح شده است، پرداخته و در این زمینه به بیان و نقد دیدگاه های متفکرانی چون، فلوطین، دیونوسیوس، این میمون، قاضی سعید قمی، توماس آکویناس، ملاصدرای شیرازی، ابن عربی، ویتگنشتاین، آیر، فلو، هیر، میچل، هیک، فیلیپس، مالکوم، آلستون و بریث ویت و … می پردازد.

کتاب سخن گفتن از خدا از شش فصل تشکیل شده است:

فصل اول: الاهیات سلبی

فصل دوم: الاهیات تمثیلی

فصل سوم: نظریه کارکردگرایی

فصل چهارم: تشبیه در عین تنزیه

فصل پنجم: نظریه اشتراک معنوی

فصل ششم: نظریه بی معنایی